Zmiany w podstawie programowej
Naszą misją jest wspieranie nauczycieli w codziennej pracy. Dlatego na tej stronie znajdziesz najważniejsze informacje o zmianach w podstawie programowej – zebrane w jednym miejscu, w przejrzystej formie. Mamy nadzieję, że te wskazówki pomogą Ci szybko odnaleźć się w nowych wymaganiach*.
*Informacje opracowane na podstawie prezentacji Instytutu Badań Edukacyjnych z lipca 2025: https://ibe.edu.pl/pl/podstawy-programowe
Ogólne założenia
Punktem odniesienia do prac nad zmianami w podstawie była koncepcja Profilu absolwenta i absolwentki opublikowana przez Instytut Badań Edukacyjnych w grudniu 2024 roku*. Autorom zmian zależało na tym, żeby przyszli absolwenci i absolwentki byli lepiej przygotowani do funkcjonowania w coraz bardziej zmieniającej się rzeczywistości i radzili sobie z aktualnymi i przyszłymi wyzwaniami.
*Na podstawie koncepcji Profilu absolwenta i absolwentki opublikowanego przez Instytut Badań Edukacyjnych (IBE) w grudniu 2024 roku;
Harmonogram zmian
Stopniowe wprowadzenie nowej podstawy programowej 2026
Proponowane zmiany w edukacji wczesnoszkolnej
Najważniejsze kierunki proponowanych zmian:
Wspieranie aktywności badawczej dzieci.
Wzmocnienie kompetencji komunikacyjnych.
Większy nacisk na rozwój kompetencji społeczno-emocjonalnych dzieci.
Rozwijanie poczucia sprawczości, czyli sprzyjanie rozwijaniu samodzielności dzieci.
Wsparcie rozwoju kreatywności i krytycznego myślenia.
Struktura podstawy programowej ma zawierać sześć zintegrowanych obszarów, w tym edukację językową obejmującą język polski, język obcy nowożytny, język mniejszości oraz kaszubski.
Co się ma zmienić?
Dowartościowanie kompetencji komunikacyjnej i procesów uczenia się jako fundamentów funkcjonowania w społeczeństwie.
Rozszerzenie kształcenia umiejętności związanych z mówieniem i słuchaniem.
Zmiana sposobu nauczania czytania – podejście oparte na rozumieniu czytanego tekstu.
Uzupełnienie nauki pisania o podejście rozwojowe, w którym nauczyciel zachęca uczniów do kreślenia znaków i tworzenia wypowiedzi, wykorzystując naturalne zainteresowanie dzieci językiem.
Proponowane zmiany w klasach 4-6 szkoły podstawowej
Najważniejsze kierunki proponowanych zmian:
Wspólny fundament. Wszystkie przedmioty będą mieć wspólną część ogólną podstawy programowej.
Głębokie uczenie, czyli stwarzanie okazji do wykorzystania zdobytej wiedzy i umiejętności w rozwiązywaniu realnych problemów, także poza szkołą.
Urealnione treści, adekwatne do potrzeb uczniów oraz możliwe do zrealizowania w każdej szkole.
Kompetencje przekrojowe, czyli zdolności do efektywnego działania w różnych sytuacjach (w szkole i poza nią) uwzględnione w efektach uczenia.
Doświadczenia edukacyjne wzmacniające sprawczość uczniów, np. pomysły na dyskusje, projekty i inne niestandardowe metody nauczania.
Połączenie podstawy z wymaganiami egzaminacyjnymi. Nowa podstawa programowa, opisana językiem efektów, będzie stanowiła jednocześnie listę wymagań egzaminacyjnych.
Propozycje pięciu głównych zmian
Komunikacja ustna jako priorytet.
Szczególna rola kompetencji komunikacyjnych dla drugiego języka obcego wraz z ograniczeniem gramatyki.
Uelastycznienie. Nauczyciele zadecydują o realizowanym wariancie
minimalnym lub w
yższym niż minimalny.
Uszczegółowienie efektów uczenia się, by nauczyciele mieli jasność, jakie zadania są realizacją tych efekt.
Siedem celów głównych (zamiast pięciu) dla wszystkich języków obcych nauczanych w szkołach podstawowych.
Cel 6 (Posługiwanie się strategiami i technikami uczenia się języka obcego nowożytnego).
Cel 7 (Rozwijanie otwartości na różnorodność kulturową).
Wcześniej cele te nie miały rangi celów głównych, a znajdowały się w wymaganiach szczegółowych.
Co zmiany oznaczają dla nauczyciela?
Podsumowanie
Większą swobodę w doborze wariantu i zakresu treści.
Stopniowe odejście od schematycznych zadań gramatycznych na rzecz angażujących, realnych sytuacji komunikacyjnych.
Możliwość wspólnego decydowania z uczniami o dodatkowych treściach i doświadczeniach językowych.
Jasne, przejrzyste wymagania – łatwiejsze do przełożenia na codzienną pracę.
Dowartościowanie kompetencji komunikacyjnej i procesów uczenia się jako fundamentów funkcjonowania w społeczeństwie.
W edukacji wczesnoszkolnej zmieni się sposób nauczania czytania i pisania. Preferowane będzie podejście rozwojowe, oparte na rozumieniu czytanego tekstu.
IBE planuje wydać przewodnik metodyczny dla nauczyciela, ułatwiający realizację zmian i nakierowujący na metodyczne rozwiązania.
